Studime dhe kërkime në amfiteatër

Home

Ekipi dhe bashkëpuntorët

Videoclip i Projektit Durrës

Një prezantim i shkurtër i qytetit

Aktivitetet dhe të rejat më të fundit

Historia e qytetit dhe monumentet e tij

Dy projekte për Durrësin

Studime dhe kërkime në Amfiteatër

Bibliografia

Links

2.2 Gjurmimet gjeofizike: metoda mikrogravimetrike

Përdorimi i metodës mikrogravimetrike kishte për qëllim identifikimin e tuneleve të nëndheshme sepse mund të vihej në rrezik siguria e jetës së njerëzve, të cilët do hynin në monument me rastin e spektaklit në shtator të v. 2004. Metoda u drejtua nga Prof. B. Toro, M. Di Filippo dhe nga bashkëpunuesit e tyre të departamentit të Shkencave dhe të Tokave të Universitetit të Romës, La Sapienza, nën kujdesin e UNOPS dhe UNIPR pjesë e projektit Pilot. Metoda mikrogravimetrike është një teknikë që lejon përvijimin e shpërndarjes së dendësisë të terreneve që përbëjnë shtresat e tokës. Nga përpunimi i të dhënave gravimetrike tashmë është e mundur të dallohet në nëntokë prezenca e dendësive të vogla ose shumë të vogla, madje mund të shkohet edhe në boshllëqet e tokës. Nëse në brendësinë e tokës janë të pranishme sasi të shpeshta shkëmbinjsh, graviteti rezulton më i madh në krahasim me ato zona në të cilat terreni i tyre ka densitet më të vogël, si p.sh terreni me rërë, argjilë e madje mund të dallohen dhe materiale të sjella më parë. Kështu nëpërmjet kësaj metode bëhet e mundur lehtësimi i gjetjes së zgavrave të pranishme në nëntokë. Në rastin e amfiteatrit, në zonën e arenës, është punuar me këtë lloj metode për të pikasur boshllëqet e tilla që ndodhen nëntokë. Përpunimet e përftuara deri tani, nëpërmjet një prerje me përmasa të llogaritura më parë dhe sipas një një sistemi të menduar mirë, paraqesin një konfiguracion të përafërm të nëntokës së arenës duke hipotetizuar prezencën e strukturave prej muri dhe të boshllëqeve nëntokë. Këto gjurmime u ndoqën edhe gjatë vitit 2005 në sektorin veri-perëndimor të arenës me synim përcaktimin e nëntokës së galerisë jugore dhe perimetrin e jashtëm të amfiteatrit.

Faza e dytë (2005-2006)

Faza e dytë e kërkimit kishte për qëllim kuptimin në aspektin gjeometrik dhe funksional të ndërtesës, përcaktimin tipologjik, mënyrat dhe fazat e braktisjes dhe ripërdorimin e saj gjatë periudhës mesjetare dhe moderne.

5. kompletimi indirekt përfundimtar i relievit dhe studime mbi gjeometrinë e ndërtesës (UNIPR Arkitektët);

6. përfundimi i gjurmimeve mikrogravimetrike në sektorin jugor (Roma, La Sapienza);

7. sondazh i gjerë gërmimi në sektorin jugor (UNIPR dhe arkeologët e Departamentit të Arkeologjisë, Durrës);

8. gjurmimet e para arkeometrike për pikturat, mozaikët dhe karakteristikat arkeometrike të materialeve që janë përdorur për ndërtimin e amfiteatrit (llaçi, blloqeve prej guri);

9. dokumentacioni dhe përshkrimi grafik i mureve ndarës në aspektin morfologjik dhe stratigrafik vertikal (UNIPR, arkeologët);

2.3 Rezultatet e gërmimeve në 2004-2005

Gërmimet e misionit arkeologjik të Universitetit të Parmës gjatë një periudhe afro 12 javore, nga nëntori 2004 - në qershor të vitit 2005, kanë nxjerrë në dritë një lagje mesjetare të qytetit me rrugë, shtëpi, oborre, puse, sterna, magazina, kishëza, të ndërtuara mbi rrënojat e amfiteatrit madhështor romak. Kërkues shkencorë dhe studentë italianë në bashkëpunim me Institutin e Arkeologjisë, Tiranë dhe Institutin e Monumenteve të Kulturës, Tiranë në një zonë prej afro 300 m2 e thellësi deri në 2,40 m i kanë dhënë jetë shembullit të parë të arkeologjisë urbane në Shqipëri; një kërkim stratigrafik arkeologjik, gjithështrirës, global, që bën të mundur që ç’do faze historike t'i jepet rëndësia që i takon (si psh fazës romake nuk i jepet më shumë rëndësi se fazës mesjetare) duke shqyrtuar dhe dokumentuar ç’do element me vëmendjen më të madhe për të arritur një njohje sa më të plotë të organizmit të qytetit në të gjitha fitoret e tij. Në këtë mënyrë shfaqet një fazë e re në historisë mijëvjeçare të Durrësit, historia e të cilit pak kohë më parë kishte qenë vetëm kapela (kishëza) e amfiteatrit. Dyshemeja e kapelës është e shtruar me mozaikë shenjtorësh e ëngjëjsh dhe me shumë kundërshtime datohet në shek. VI ose X-XI pas K. Gërmimet e fundit kanë treguar se kjo ndërtesë e çmuar së bashku me kapelën tjetër që ndodhet në anën e kundërt të arenës, e cila ka qenë zbukuruar me piktura të periudhës bizantine por tashmë janë pothuajse të palexueshme, i përkasin periudhës së shek. X- XIII. Gjatë kësaj periudhe qyteti ka qenë nyjë e rëndësishëme dhe gjithmonë objekt grindjeje midis bizantinëve dhe normanëve për shkak të pasurisë dhe pozicionit kontrollues të tij në Adriatik. Muret antike, rrugët dhe qeramika e gjetur nga arkeologët tregojnë mënyrën me të cilën banorët e qytetit ditën t'i ripërdornin strukturat e amfiteatrit romak duke ngritur shtëpi, portikë me dru, ndërtuan rrugë, puse e magazina. Tërmeti shkatërrues i vitit 1276 është vërtetuar dhe nga strukturat e trakteve të mureve të amfiteatrit. Pas këtij tërmeti qyteti nuk u braktis, po vazhdoi të jetojë nën dominimin venecian. Qeramika e tavolinës dokumenton shkëmbimet e vazhdueshme të Durrësit si me Bizantin e Lindjen mesdhetare, ashtu dhe me Italinë deri në fillim të pushtimit turk, i cili bëri që në vitet '500 të shënohet ndërprerja e këtij rrjeti, braktisja e shumë ndërtesave dhe mbulimi i qytetit nga një seri shkarjeje toke. Gërmimet në amfiteatër janë bërë në formën e një kantieri të hapur si për banorët e qytetit, ashtu edhe për vizitorët dhe turistët e shumtë që frekuentojne plazhin dhe qytetin e Durrësit. Rezultatet shkencore janë gjatë rrugës së publikimit të tyre. Në gërmimin e vitit 2005 kanë marr pjesë edhe studentë shqiptarë.

Faza e tretë (2006)

10. reliev i detajuar i monumentit në pjesët vertikale dhe horizontale të tij, i pjesëve të dukshme të tij dhe përdorimin e metodave gjeometrike direkte dhe indirekte. Mbi bazën e këtij relievi gjeometrik do të punohet më vonë harta tematike dhe relative e teknikave të ndërtimit, e elementëve arkitektonik, e materialeve, e heqjes së gurëve dhe mureve të rrëzuara për të arritur qartësimin e riskut të rrëzimit të amfiteatrit.

11. zgjerimin e sondazhit të gërmimit në sektorin jugor dhe jug-perëndimor.

12. projektimi i ndërhyrjes me gërmime në arenë e galeri dhe projektimi përfundimtar për restaurim.

Morën pjesë në gërmimin e vitit 2006 (25 qershor-5gusht) studentët e Universitet të Parmës: Bobbio Paolo, Corradi Claudia, Dazzi Alice, Ferrarini Michela, Gregorio Silvia, Moderato Marco, Restori Giorgia, Vecchi Elisa,Vorro Agostino.

Për kërkimet e vitit 2007 shko në: Mostra: "Il rilievo dell'anfiteatro di Durazzo: conoscenza di un monumento per la valorizzazione del patrimonio culturale mondiale"- coord. Prof. P. Giandebiaggi - Tirana-Durazzo 15-17 novembre 2007

1  2